مسئله نفت از آن زمان آغاز میشود که قرار داد استعماری دارسی بین ایران و انگلستان منغقد میشود که براساس آن انگلیس حق بهره برداری از نفت ایران را به مدت شصت سال را دارد و شانزده درصد از درآمد خود را نیز به ایران میدهد اما با روی کار آمدن رضا خان که خود دست نشانده انگلیس است با ظاهر سازی قرار داد دارسی را پاره میکند و به بهانه منافع ملی بار دیگر با انگلستان به مذاکره میپردازد و در سال 1312 قرار دادی با انگلستان منعقد میکند که به مراتب ذلت بار تر از قرارداد دارسی بود ... اما در سال 1323 در مجلس چهاردهم دکتر مصدق به همراهی دوستان خود این قرار داد را خیانتی بزرگ میداند و بر اساس آنچه در دادگاه گفته است موضوع تنها نفت نبود بلکه هدف از این مبارزات برداشتن بساط استعماری قدرت های غربی بود که در کتاب "دکتر مصدق و رسیدگی فرجامی در دیوان کشور نوشته سرهنگ بزرگمهر " به آن اشاره شده است ..نهایتا در مجلس شانزدهم که آیت الله کاشانی نماینده اول تهران ریاست آن را به عهده داشت صنعت نفت ایران ملی میشود و مجلس در پی یافتن شخصی برای اجرایی کردن قوانین ملی شدن صنعت نفت دکتر مصدق را بعنوان نخست وزیر برمیگزیند ... در این فرایند به قدرت رسیدن مصدق آن کسی که نقش اساسی را دارد و از او حمایت میکند آیت الله کاشانی ست همچنانکه در چهاردهم آذر 1330 زمانی که نمایندگان دربار و انگلیس علیه مصدق شوریده بودند و احتمال عزل او از نخست وزیری بود آنکه نظر اکثریت مجلس را جلب کرد و دوباره به او رای اعتماد دادند آیت الله کاشانی و طرفداران او بودند و یا در ماجرای سی تیر ماه سال 1331 که مصدق به دلیل بحث و جدل با شاه بر سر وزارت دفاع آن کسی که بعد از استعفای مصدق از او حمایت کرد و کفن پوش در خیابان حاضر شدند آیت الله کاشانی و طیف مذهبی و به تبع مردم بودند ..
بعد از نخست وزیری مصدق و ملی شدن صنعت نفت انگلستان خرید نفت ایران را تحریم میکند و از یار دیرین خود یعنی آمریکا تقاضای کمک و همراهی میکند و آمریکا بصورت مخفی به کمک انگلستان میشتابد و حتی برسر کسب منفعت از چپاول نفت ایران به توافق میرسند
ایران نیز سفارت انگلیس را تعطیل میکند
بعد از این توافق بین آمریکا و انگلستان ، انگلیس که منافع خود را در خطر میدید با همراهی مخفیانه آمریکا با کمک شبکه هایی جاسوسی همچون سازمان سیا و رادیو بی بی سی و همچنین جذب تعدادی سیاستمدار و روزنامه نگار فضایی را در جامعه به وجود میاورد که میخواهد به مردم بفهماند ملی شدن صنعت نفت به ضرر ایران است ... در این حین عملیاتی به نام آژاکس را ترتیب میدهند و از طرف یکی از جاسوسان با تجربه آمریکایی با شاه در میان گذاشته میشود
در این میان مصدق در مسند قدرت اشتباهاتی داشت که زمینه ساز کودتای 28 مرداد بود که مهمترین آنرا به صورت مختصر خدمتتان عرض میکنم
یکی از مهمترین موارد آن اعتماد خوشبینانه به آمریکا بود و این در حالی بود که مصدق بار ها از آمریکا طلب کمک مالی کرده بوده اما امریکا به شدت از این کار امتناع میکرد ولی مصدق حتی تا شب کودتا بیست و هشت مرداد و حتی تا زمان دستگیری به آمریکا خوشبین بود در حالی که بار ها حضرت آیت الله کاشانی و طیف طرفدار ایشان همچون فداییان اسلام ازهمکاری آمریکا با انگلستان به او خبر داده بودند اما او نه تنها به گوشزد آنان توجهی نکرد بلکه از آنان دوری جست که این یکی دیگر از عوامل ایجاد کودتا بود و در جواب نامه آیت الله کاشانی در شب قبل کودتا میگفت :"مستظهر به پشتیبانی مردم " است در حالی که اینطور نبود و نهایتا ه به تعبیر رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنه ای مصدق به آمریکا اعتماد کرد و علی رغم خوشبینی کتکش را هم خورد ...
نکته دوم زمینه ساز کودتا انحلال مجلس هفدهم بدلیل مشکلات مصدق با مجلس بر سر اختیارات مجلس که این انحلال دست آمریکا و انگلستان را نفوذ در ایران باز گذشت و نهایتا مصدق کمتر از دو هفته از تعطیلی مجلس سقوط کرد و دوره دیگری از استبداد آغاز شد ...
چندی پیش مقام معظم رهبری در جمع مجمع جهانی اهل بیت در باره نقشه نفوذ آمریکا در ایران بیان کردند :
نقشهی دوّم دشمن نفوذ است؛ میخواهند در کشورهای اسلامی و در کشورهای
این منطقه، یک نفوذی بهوجود بیاورند که تا دهها سال ادامه داشته باشد. امروز
آمریکا آبروی گذشته را در این منطقه ندارد؛ میخواهند این را بازسازی کنند. در کشور ما هم قصدشان همین است؛ در ایران هم نیّتشان این است. آنها به
خیال خودشان، در این جریان مذاکرات هستهای -این توافقی که حالا نه در اینجا هنوز
تکلیفش معلوم است، نه در آمریکا؛ هم اینجا معلوم نیست که رد بشود یا قبول، هم آنجا
معلوم نیست که رد بشود یا قبول- نیّت آنها این بود که از این مذاکرات و از این
توافق، وسیلهای پیدا کنند برای نفوذ در داخل کشور. ما این راه را بستیم و این راه
را به طور قاطع خواهیم بست؛ نه نفوذ اقتصادی آمریکاییها را در کشورمان اجازه
خواهیم داد، نه نفوذ سیاسی آنها را، نه حضور سیاسی آنها را، نه نفوذ فرهنگی آنها
را؛ با همهی توان -که این توان هم بحمدالله امروز توان زیادی است- مقابله خواهیم
کرد؛ اجازه نخواهیم داد.
و یادمان باشد کلید حل مشکلات در ژنو و لوزان نیست بلکه در خود ایران و بهره برداری از ظرفیت های داخلی ست و استکبار تنها بر اساس منافع مادی خود دست به سیاست های مختلف میزند
jg